Zbigniew Białas Nebraska, MG 2016

Nebraska w Stanach Zjednoczonych jako miejsce spędzenia dziewięciomiesięcznej podróży naukowej jest kierunkiem raczej mało oczywistym. Ale Pan Zbigniew Białas się uparł, że ma być Omaha i koniec. Pojechał, w styczniu 2001 roku. W czasie pobytu prowadził dziennik podróży, jak na podróżnika przystało. Dziennik ten jest zapisem jego wrażeń i zmagań z amerykańską rzeczywistością, tak odmienną od sosnowieckiej, choć i mającą pewne punkty wspólne.

Rok 2001 w historii Ameryki, ale i świata zapisał się wydarzeniem, przez które wstrzymaliśmy oddech, ale nie o tym jest ta książka. Autor nie mógł przecież wiedzieć, do czego zmierza świat. Opisuje za to rzeczywistość mniej oczywistą, mniej komercyjną, mniej filmową, choć wielokrotnie odwołuje się do książek i filmów amerykańskich, które utrwaliły w świadomości globalnej pewien obraz Ameryki.

Tymczasem wraz z Autorem szukamy mieszkania na wynajem, bo w tym tymczasowym straszy w kaloryferze zakonnica, która popełniła w pokoju samobójstwo. Próbujemy zdać egzamin na prawo jazdy, ale wciąż coś w tym przeszkadza. Wreszcie robimy to, po co przyjechaliśmy – badamy teksty Lewisa i Clarka i Aleksandra von Humboldta o poznawaniu nieznanych rejonów Ameryki. Zbigniew Białas, wyciągając z ich zapisków ciekawostki próbuje zestawiać je z własnymi wrażeniami. Wnioski okazują się tak samo zaskakujące, jak i zabawne. Zresztą całość zaprawiona jest poczuciem humoru i ironicznym spojrzeniem na otoczenie, co sprawia, że lektura staje się tym bardziej wciągająca.

Ale dzięki Fundacji Fulbrighta „Nebraska” jest także zapisem podróży naukowej, ukazującej kulisy pracy profesorów literatury, ich rozlicznych spotkań podczas międzynarodowych konferencji i przygotowań do wykładów i odczytów. To wejście w środowisko zamknięte dla większości zwykłych ludzi, kojarzące się z zakurzonymi biurkami, wygniecionymi marynarkami i kawami w tekturowych kubeczkach. Świat samotników, pogrążonych w lekturze starych ksiąg i dyskusjach na najwyższym merytorycznie poziomie.

Dziennik podzielono na kolejne miesiące i pory roku, by podkreślić nie tyle upływ czasu, co kolejne etapy poznawania Nebraski, a co za tym idzie – także Ameryki, choć ta zdaje się niepoznawalna i nie mniej zaskakująca jak przed podróżą. Całość zaczyna się i kończy w samolocie. Ale jakże inna jest powrotna droga po 11 września. Wnioski Autor pozostawia czytelnikowi.