Małgorzata Radkiewicz Oblicza kina queer, Ha!art 2014

New queer cinema jest nurtem w kinematografii, który ukonstytuował się na początku lat 90 ubiegłego stulecia. Odwołuje się do mniej lub bardziej bezpośredniego pokazywania w filmach różnych przejawów odmienności seksualnej, a więc lesbijek, gejów, biseksualistów i osób transgenderycznych. W ostatnich latach szczególnie to ostatnie pojęcie nabiera coraz większej, można to nazwać, popularności. Choć konteksty pojawiania się gender bywają co najmniej zadziwiające.

Małgorzata Radkiewicz pokusiła się o przybliżenie czytelnikom kina queer, które zdaje się dosłownie i w przenośni „wychodzić z szafy” i pojawiać się „na salonach.”

Autorka wychodzi oczywiście od pokazania początków tego kina w Polsce, nieśmiałych emisji filmów takich jak: „Moja piękna pralnia” czy „Caravaggio” Dereka Jarmana. Na początku lat dziewięćdziesiątych jeszcze nie mówiono głośno o ani o gender, ani o queer. Pojęcia te były znane osobom zainteresowanym, nie były jeszcze przedmiotem naukowego dyskursu, choć czyniono już nieśmiałe próby ku temu. Zjawisko zatem jest nowe, choć oczywiście pewne jego przejawy można odnajdywać już wcześniej. Jeśli oczywiście zaczniemy pod tym kątem szukać.

Małgorzata Radkiewicz zwraca uwagę, że samo pojęcie queer pojawiło się w języku angielskim już w XIV wieku, kiedy było obraźliwym określeniem homoseksualizmu. Z upływem lat ewoluowało. „We współczesnych badaniach słowo queer stosuje się w odniesieniu do nienormatywnych seksualności, nieprzystających do dominujących wzorców płciowych i seksualnych. Queerowość to także forma niezgody na normatywizację, skazującą na wykluczenie bądź marginalizację wszystkie jednostki w jakiś sposób nie przystające do normatywnego porządku.”

Zadaniem Autorki staje się zatem wyszukiwanie obrazów, które wydobywają z cienia postaci nieprzystające, odmienne, budzące kontrowersje ze względu na swoje zachowania seksualne. Swoją podróż zaczyna już w hollywoodzkim kinie klasycznym, odnajdując u Hitchocka zakamuflowany obraz skłonności seksualnych u bohaterek filmu „Rebeka”.

Cały problem z kinem nurtu queer polega na sposobie pokazywania gejów i lesbijek, czy są ukazywanie w negatywnym świetle, ośmieszani, sprowadzani na margines, czy wręcz przeciwnie – wychodzą na plan pierwszy, walczą o swoją tożsamość, prawo do związków, miłości, społecznej akceptacji. Autorka omawia nie tylko poszczególne produkcje filmowe, które w ten czy inny sposób odnoszą się do queer, ale przede wszystkim pokazuje szeroki kontekst społeczno-kulturowy, poparty naukowym dyskursem.

Kolejne rozdziały przeprowadzają czytelnika przez filmy, które zdają się być oczywistym manifestem walki o prawo do odmienności seksualnej, ale także pokazują produkcje, które w tym zestawieniu mogą być zaskoczeniem.

Kino zawsze było odzwierciedleniem tego, co w kulturze ważne, co powinno być dyskutowane. W wielu przypadkach filmy wyprzedzały to, co społeczeństwa przyjmują za oczywiste wzorce. Podobnie jest w tym przypadku. Kino queer zdaje się wychodzić z cienia, coraz odważniej wkracza do głównego nurtu kinematografii, angażując znanych aktorów i reżyserów, mocno zainteresowanych nową tematyką, która okazuje się niezwykle nośna pod względem fabularnym, ale i pod kątem pokazywania problemów społecznych. Kino queer zdaje się zagarniać coraz szersze obszary, pokazując odmienność, dotąd skrywaną, teraz coraz bardziej śmiałą.